Sommige wintersporters haasten zich na de eerste sneeuwval van het seizoen vol enthousiasme naar de pistes, anderen wachten liever op ideale omstandigheden en weer anderen skiën liever in de warmere lentemaanden. Al deze weersomstandigheden hebben hun voor- en nadelen. Het is belangrijk dat wintersporters zich aanpassen aan de respectieve weersomstandigheden, zodat ze veilig kunnen blijven skiën. Onder deze omstandigheden weet SnowTrex dat skiën bij vrijwel elk weer leuk is.
Ongeacht het weer: zo ga je veilig de piste op
De voorbereiding begint al voordat je de piste op gaat: wintersporters moeten altijd goed uitgerust en lichamelijk fit zijn. Dit verhoogt de concentratie – want aandachtig skiën is belangrijk in alle weersomstandigheden om jezelf en anderen niet in gevaar te brengen.
Goed opwarmen
Voordat je de piste opgaat, moet je je opwarmen. Dit vermindert niet alleen de kans op blessures: het lichaam kan beter reageren op onverwachte situaties zoals harde wind. Opwarmen kort voor het skiën verhoogt ook je concentratievermogen, omdat het je mentale instelling optimaliseert en het je daarmee aandachtiger maakt op de piste.
Ken de route
Het is heel nuttig om de route van tevoren te bekijken. Hoe beter wintersporters het terrein van tevoren kennen, hoe rustiger en bedachtzamer ze kunnen reageren als het weer plotseling verandert. Als je bijvoorbeeld weet waar de volgende hut is, kun je er meteen naartoe als de sneeuw begint te vallen. Natuurlijk helpt het ook om niet alleen te skiën, maar met een partner, en om uit voorzorg alle noodnummers in je mobiele telefoon op te slaan. Als skiërs en snowboarders bijvoorbeeld in een zware sneeuwstorm niet op tijd in veiligheid kunnen komen, of afgesneden worden, kan zo hulp worden ingeroepen.
Er zijn ook veel goede weer-apps, zoals iSki of Bergfex, die speciaal voor de wintersport zijn ontwikkeld en waarmee je onder andere de exacte weersomstandigheden ter plaatse kunt controleren. In het algemeen is het raadzaam om altijd het weerbericht en de lawinesituatie opnieuw te controleren voordat je op pad gaat.
Reageer op veranderingen in het weer
Op de piste moeten sneeuwliefhebbers niet halsstarrig het plan volgen dat ze ’s morgens hebben gemaakt. Als de weersomstandigheden veranderen en de waargenomen veiligheid afneemt, kun je het beste een pauze inlassen of de skidag iets eerder dan gepland afbreken. Veiligheid komt altijd op de eerste plaats.
Zelfs perfecte omstandigheden vragen aandacht
Als het eindelijk begint, moeten wintersporters zich altijd bewust zijn van wat de verschillende weers- en zichtomstandigheden betekenen voor het skiën.
Bijvoorbeeld de droomomstandigheden van zachte verse sneeuw, felle zon, windstille lucht en een temperatuur tussen -1 en -6°C doen de harten van wintersporters sneller kloppen. Want deze weersomstandigheden worden door velen beschouwd als perfecte omstandigheden: Hier komt alles samen wat het skiën bijzonder aangenaam en zo mooi maakt.
- De temperaturen zijn noch zo koud dat het oncomfortabel wordt om te skiën, noch zo warm dat de sneeuw smelt.
- Zonder wind is het ook warmer en wordt de sneeuw niet geroerd, wat dus zorgt voor perfecte weers- en skicondities.
- Vooral verse sneeuw is zeer aangenaam om te skiën, omdat het licht en droog is. Daardoor is het bijzonder gemakkelijk om door de sneeuw te skiën.
Omdat poedersneeuw voor meer dan 90 procent uit lucht bestaat, is hij erg zacht. Bij het skiën door poedersneeuw is er dus nauwelijks weerstand en glijden wintersporters er vrijwel doorheen. Als het ook nog zonnig en windstil is, kunnen ervaren skiërs het tempo opvoeren. Beginners vallen in ieder geval heel zacht. Geen wonder dus dat deze weersomstandigheden voor velen de ideale conditie vormen.
In de Alpen gebeurt dit echter niet vaak. Vooral de zachte, droge poedersneeuw is zeldzaam omdat het er niet koud genoeg wordt – als gevolg daarvan is de sneeuw meestal nat en zwaar. Vooral in de hoge Alpen is het ook zelden windstil. In Noord-Amerika of Japan daarentegen komen deze droomachtige weers- en sneeuwomstandigheden vaker voor.
Toch zijn het vaak juist deze ideale omstandigheden die tot ongelukken op de piste kunnen leiden. Het is mooi weer, het zicht is goed, het is mogelijk om sneller te skiën, de valpartijen zijn zacht – dit alles verleidt skiërs om te snel te gaan en niet goed op te letten: Bij snel skiën raken skiërs gemakkelijk in een achterwaartse positie, waardoor de ski’s het contact met de sneeuw verliezen. Dit kan op zijn beurt leiden tot evenwichtsverlies of een ongecontroleerde rit. Daarom moeten wintersporters met een normale snelheid skiën en niet overmoedig worden.
Bovendien worden degenen die geen moeilijkheden of gevaren verwachten bij het skiën snel onvoorzichtig. Studies hebben aangetoond dat een hoog veiligheidsgevoel zelfs leidt tot meer blessures bij het sporten. Dit betekent dat je altijd volledig geconcentreerd moet zijn, vooral bij ideale weersomstandigheden.
Veilig skiën bij harde wind
In de regel hebben wintersporters echter niet altijd perfecte omstandigheden. Het kan bijvoorbeeld erg stormen, vooral op hoge bergtoppen. Sommige wintersporters hebben graag de wind om hun oren als ze bergafwaarts skiën. Daar is niets mis mee, zolang een wintersporter goed gekleed is, zijn skistijl aanpast en stopt als de windvlagen te sterk zijn.
De vuistregel is: als de skiliften sluiten, is het te winderig om te skiën. Dit is echter enigszins vereenvoudigd, want sommige kabelbanen en liften kunnen tot 100 kilometer per uur (km/h) weerstaan, terwijl andere stoppen met werken bij windsnelheden van ongeveer 50 km/h. Deskundigen zeggen dat wintersporters over het algemeen nog veilig skiën bij windsnelheden tussen 50 en 60 km/u. Het skiën kan echter al bij windsnelheden van 50 km/u stoppen.
Skiën kan echter al onaangenaam worden bij windsnelheden van meer dan 35 km/u. Dit hangt natuurlijk af van zowel de windrichting als de temperaturen. Afhankelijk van de omstandigheden wordt de wind als meer of minder sterk ervaren. Ook het lichaamsgewicht kan een rol spelen bij hoe stabiel het gevoel op de ski’s is bij welke windsnelheid.
Zodra de skiër voelt dat de wind het evenwicht in gevaar brengt, moet de snelheid worden verminderd. Als zelfs dan stabiel skiën niet mogelijk is: ski langzaam en voorzichtig van de helling af en wacht tot de weersomstandigheden verbeteren of, nog beter, staak de dag.
Geschikte kleding beschermt tegen wind
Als je skiet bij winderig weer, moet je altijd gepast gekleed zijn. Want zelfs als de temperaturen niet zo koud lijken, zorgt het zogenaamde windchill-effect ervoor dat het lichaam sneller bevriest. Skiërs en snowboarders beginnen de gevoelstemperatuur te voelen bij temperaturen onder 10 °C: hoe harder het waait en hoe kouder het is, hoe verder de buitentemperatuur aanvoelt. Zo voelt -10 °C bij een windsnelheid van 10 km/u aan als -15,2 °C. Neemt de windsnelheid toe tot 25 km/u, dan voelt het aan als -18,7 °C.
De beste manier om dit tegen te gaan is het dragen van geschikte kleding, bij voorkeur in de vorm van meerdere ademende lagen. De kleding moet dus ademend zijn als je aan wintersport doet, want te strakke kleding belemmert de bloedcirculatie, waardoor je nog gemakkelijker bevriest. Bovendien zorgt de combinatie van vocht, in dit geval zweet, wind en kou er ook voor dat mensen sneller bevriezen. Winterkleding is meestal gemaakt van speciale functionele vezels die goed ademen en isoleren.
De typische ui-techniek voor de wintersport omvat thermisch ondergoed van functionele vezels, skisokken, een lang shirt eveneens van functionele vezels, een skitrui, een waterafstotende skibroek en een ski-jas, handschoenen, een sjaal en eventueel een gezichtsmasker. Materialen als dons of polyamide worden aanbevolen, omdat ze enerzijds lucht laten circuleren, maar je anderzijds warm houden en wind en water goed afstoten.
Daarnaast moeten wintersporters ook naar hun lichaam luisteren als ze in de wind skiën. Als ze erg bevriezen, de wind de sneeuw zo opjaagt dat het zicht wordt beperkt of het moeilijk wordt om niet om te vallen, dan is het hoog tijd om te stoppen.
Wind verandert de sneeuw
Maar de wind heeft niet alleen invloed op hoe we ons voelen tijdens het skiën, het kan ook het materiaal van de ski’s aantasten. Als harde wind en winterse temperaturen (vanaf -20 °C) samenkomen, vormen zich scherpe punten op de sneeuwkristallen. Ze blijven aan de ski’s plakken en kunnen de materiaallaag vernietigen. Dit is zeker een extreme situatie, maar de invloed van de wind op de bovenste sneeuwlaag mag niet worden onderschat.
Uit zachte nieuwe sneeuw kan de wind ook snel korrelige, oude sneeuw vormen. Oude en nieuwe sneeuw gaan echter niet goed samen, waardoor ze een zeer glad oppervlak vormen. Dit maakt het skiën onstabiel en vergroot het risico op sneeuwglijbanen en lawines. Wie dit merkt, moet niet in paniek raken, maar heel voorzichtig skiën en zich langzaam maar zeker van de piste verwijderen.
Skiën bij sneeuwval
Skiën bij sneeuwval kan onder bepaalde omstandigheden ook gevaarlijk zijn. Sneeuwval is namelijk niet alleen mooi, maar kan ook onvoorspelbaar zijn bij het skiën, omdat het nooit helemaal duidelijk is hoe de verse sneeuw zich zal verhouden tot de onderliggende sneeuw.
Wanneer het licht sneeuwt en de temperaturen onder het vriespunt liggen, biedt de vallende verse sneeuw een aangename zachte basis waar de ski ongehinderd doorheen kan glijden.
Wanneer de sneeuwval echter overgaat in een sneeuwstorm, is voorzichtigheid geboden. Niet alleen wordt het zicht ernstig belemmerd, door de vochtige lucht daalt ook de lichaamstemperatuur snel. Dit wordt nog verergerd door de wind, zodat er kans is op onderkoeling.
Als je voor vertrek merkt dat de wind en de sneeuwval intenser worden, kun je beter even pauzeren en wachten tot het weer verbetert. Als je onderweg merkt dat de sneeuwval heviger wordt, moet je proberen zo snel en veilig mogelijk terug te keren naar het dal of naar de volgende berghut gaan en daar wachten.
Bij hogere temperaturen rond het vriespunt heeft sneeuwval daarentegen een heel ander effect. Hier is de nieuwe sneeuw, in tegenstelling tot poedersneeuw, nat en zwaar. Daardoor blijft hij beter plakken, maar betekent tegelijkertijd dat de ski’s er niet meer soepel doorheen glijden. Dit gebeurt vooral vaak in het voorjaar, wanneer het ook warmer wordt in de bergen. Skiën door de zware, natte sneeuw wordt inspannender: als je minder voorover leunt en de stokken behendig gebruikt, neemt de belasting van je gewrichten automatisch af.
Skiën op ijs
Als het lang niet heeft gesneeuwd en de temperaturen koud zijn, vormt zich vaak een laagje ijs. Omdat wintersporters steeds weer op dezelfde laag sneeuw skiën en er geen nieuwe sneeuw valt, wordt de sneeuw die al op de grond ligt steeds meer samengeperst tot zich een harde laag vormt. Het ijs maakt het voor wintersporters echter moeilijker om gecontroleerde bochten te maken.
Aan de andere kant kan een egale laag ijs ook een goede basis zijn voor snelle afdalingen. Skiërs kunnen erop oefenen om hun stabiliteit te verbeteren.
Een goede skitechniek op ijs is om meer diagonaal te skiën in plaats van de gebruikelijke zachte bochten en druk uit te oefenen over de hele lengte van de rand. Zeer ruime bochten langs de zachte sneeuw en rond de ijsplaten zijn zo mogelijk. Dit geeft echter meer druk op knieën en enkels. De schoenen moeten daarom zeer stevig vastzitten. Het bovenlichaam mag niet te veel overhellen om de stabiliteit te behouden.
Als je niet opgewassen bent tegen deze omstandigheden of deze technieken niet onder de knie hebt en je afdaling niet onder controle hebt, kun je beter de dag comfortabel in de skihut doorbrengen als er ijs op de piste ligt.
Extreme kou
Extreme kou, d.w.z. temperaturen in de dubbele cijfers minus, hebben ook invloed op het skiën. Wintersporters moeten er altijd rekening mee houden dat de temperaturen sterk kunnen verschillen tussen de berg en het dal en tussen de ochtend en de middag. Voor elke 1000 meter hoogte daalt de temperatuur met ongeveer zes graden.
Warm blijven is dus een eerste vereiste. Naast geschikte beschermende kleding is het daarom ook belangrijk om kleine snacks te plannen. Dat kunnen fruit of gedroogd fruit zijn, maar ook mueslirepen of volkorenbrood. Alles wat veel goede koolhydraten en energie bevat (en dus warmte levert) zonder te zwaar op de maag te liggen, is aan te bevelen. Als je niet genoeg eet, vertraagt je stofwisseling en bevries je sneller. Ook drinken mag niet vergeten worden. Te weinig vocht leidt tot gebrek aan concentratie, zwakte en vermoeidheid.
Daarnaast zijn regelmatige pauzes in de warmte niet alleen gezellig, maar ook belangrijk, want het lichaam raakt sneller vermoeid in de kou. Jong en oud kunnen zich dus lekker opwarmen met een warme chocolademelk voordat ze verder gaan.
Wintersporters blijven ook warm door hun routes goed te plannen: als wintersporters zich bij zeer koud weer beperken tot de pistes met verwarmde liften, zullen ze bij de beklimming niet te veel bevriezen.
De vriestemperaturen hebben echter ook invloed op de uitrusting – onder andere de bindingen kunnen bevriezen. Tijdens pauzes kan het helpen om even uit de bindingen te stappen en er weer in om het mechanisme te ontdooien.
Warm weer en zachte sneeuw
Het andere uiterste zijn warme temperaturen tijdens het skiën, d.w.z. rond of boven het vriespunt. Deze doen de sneeuw smelten. In de eerste dagen van de lente gebeurt dit vaak overdag, als de thermometer boven de nul graden klimt. ’s Nachts dalen de temperaturen weer, de gesmolten sneeuw bevriest en het resultaat is een ijzige helling of slushy slush.
Dit heeft twee gevolgen voor het skiën: Net als bij papsneeuw is de slush zwaar, zodat bij het skiën veel kracht moet worden uitgeoefend. Bovendien plakt de sneeuw onder de ski’s, waardoor ze naar de grond worden gezogen. Dit resulteert echter ook in een wat stevigere ondergrond.
Als je valt, wordt het tweede effect van het ijzige smeltwater merkbaar: Het verbrandt de huid. Skiën op de zachte en zware sneeuw kan worden voorkomen door vooral vroeg, als het nog niet zo warm is, de pisten op te gaan. Vroege vogels worden beloond met aangename temperaturen en vrije pistes.
Let op het weerbericht en pas je daarop aan
Van sneeuwval tot ijs tot harde wind: wintersport gaat niet altijd samen met de beste weersomstandigheden. Daarom is het belangrijk de weersverwachting goed te lezen en goed voorbereid te zijn op de betreffende weersomstandigheden met de juiste skistijl en de juiste uitrusting.
Veelgestelde vragen over het weer en de zichtomstandigheden bij het skiën
Iedere wintersporter heeft persoonlijke voorkeuren, maar zonnig en windstil weer met temperaturen tussen -1 en -7 °C en een dikke laag verse sneeuw worden door velen als de ideale omstandigheden beschouwd.
Ja en nee. Juist goede omstandigheden brengen wintersporters in de verleiding om te hard en te roekeloos te skiën. Daarom moeten wintersporters ook bij de beste weersomstandigheden altijd voorzichtig skiën.
Wanneer sterke wind samenvalt met winterse temperaturen, vormen de sneeuwkristallen scherpe punten. Deze kunnen inderdaad de onderkant van de ski’s beschadigen.
Zolang de skiliften draaien en het zicht niet al te erg wordt belemmerd, kan skiën bij sneeuwval prachtig zijn. En omdat het nooit zeker is hoe de verse sneeuw zich zal gedragen, moeten skiërs en snowboarders altijd met gepaste snelheid skiën. Als er naast de sneeuwval een sterke wind staat, wordt niet alleen het zicht ernstig beperkt, maar bestaat er ook gevaar voor onderkoeling. In dat geval moet je afzien van skiën.
Bij het skiën over een ijzige ondergrond is een combinatie van een sterke rand en druk op de lengte belangrijk om een goede “grip” op de ondergrond te krijgen en stabiel te blijven. Wie deze techniek niet onder de knie heeft, moet ijzige hellingen vermijden.
Papsneeuw is zwaar en vochtig, zodat de ski’s er relatief sterk aan blijven kleven. Poedersneeuw daarentegen is zeer zacht, licht en bovendien droog. Voor wintersporters betekent dit dat zij zich minder hoeven in te spannen om door zachte sneeuw te skiën – het geeft het gevoel van zorgeloos glijden. Skiën door papsneeuw vergt meer kracht en wordt daarom als inspannender ervaren.
